Ubezpieczenie i świadczenia społeczne

Niemiecki system ubezpieczeń społecznych zorganizowany jest bardzo podobnie do polskiego, a drobne różnice dotyczą jedynie rodzajów ubezpieczeń. Cały system podzielony jest na pięć tzw. filarów, które obejmują ubezpieczenie zdrowotne (standardowe i długoterminowe), od wypadków przy pracy, emerytalne i na wypadek bezrobocia. Każde z ubezpieczeń (poza tym od wypadków przy pracy) pokrywane jest częściowo przez pracodawcę i częściowo przez pracownika, a składki odprowadza pracodawca. Oznacza to, że pracując w Niemczech trzeba się liczyć z tym, że ok. 40% pensji pochłoną wydatki na obowiązkowe ubezpieczenie.

Każdy pracujący ma obowiązek posiadać ubezpieczenie, jednak jeżeli jego zarobki przekraczają przeciętną kwotę może wybrać sobie ubezpieczyciela, decydując się na system ustawowy lub prywatne towarzystwo ubezpieczeniowe. Osoby zarabiające poniżej tej kwoty są ubezpieczane w systemie ustawowym.

Ubezpieczenie zdrowotne

System ubezpieczeń zdrowotnych jest bardzo podobny do polskiego. Składka jest opłacana co miesiąc i daje pracownikowi prawo do skorzystania z usług opieki zdrowotnej. W niektórych sytuacjach (np. kiedy pracownik jest delegowany do pracy) może on nie podlegać niemieckiemu systemowi. Poświadczając odpowiedni dokument w polskim ZUS-ie oraz wyrabiając w wybranym oddziale NFZ-u Europejską Kartę Ubezpieczenia Zdrowotnego (tzw. EKUZ) może on podlegać nadal polskiemu systemowi ubezpieczeń zdrowotnych, z prawem do skorzystania z usług lekarza w Niemczech. Więcej o EKUZ i świadczeniach z zakresu ubezpieczenia zdrowotnego można przeczytać na stronie NFZ-u (https://www.ekuz.nfz.gov.pl ) oraz niemieckich kas chorych (Deutsche Verbindungsstelle Krankenversicherung Ausland, www.dvka.de). W Niemczech obowiązkowe jest również dodatkowe ubezpieczenie zdrowotne, długoterminowe. Stanowi ono zabezpieczenie na wypadek, gdyby pracownik nie był w stanie zadbać o siebie na starość i wymagał dodatkowej opieki pielęgnacyjnej.

W niektórych sytuacjach można uzyskać zwolnienie z opłat na ubezpieczenie zdrowotne. Nowe regulacje zostały wprowadzone na początku 2013, na mocy których osoby zarabiające mniej niż 450 euro miesięcznie lub pracujące tylko 2 miesiące w roku (tzw. geringfügig Beschäftigter lub Minijobber) zostają zwolnione z opłat na ubezpieczenie, zachowując jednocześnie prawo do korzystania z systemu opieki. Pełne zasady zwolnienia z opłat przedstawia niemieckie ministerstwo pracy i spraw socjalnych na swoich stronach www (Bundesministerium für Arbeit und Soziales, www.bmas.de ).

Każdy ubezpieczony pracownik ma również prawo do zasiłku chorobowego. Może go uzyskać informując pracodawcę o niezdolności do pracy (w terminie do 3 dni) oraz przedkładając odpowiednie dokumenty (m.in. zaświadczenie o zarobkach) w kasie chorych (Krankenkasse).

Ubezpieczenie emerytalne

Ubezpieczenie emerytalne jest obowiązkowe dla każdego pracownika, ale nie zawsze obowiązkowe dla osób prowadzących własną firmę – mogą się one ubezpieczyć dobrowolnie. W Niemczech istnieje wiele instytucji oferujących ubezpieczenia emerytalne i rentowe (ich pełną listę można znaleźć na www.deutsche-rentenversicherung.de ). Przykładowo, osoby pracujące na stanowiskach pracowników fizycznych ubezpieczane są w jednej z branżowych kas lub instytucjach na szczeblu poszczególnych Landów (Deutsche Rentenversicherung), a pracownicy umysłowi płacą składki do Federalnego Zakładu Ubezpieczeń Pracowników Umysłowych.

Wiek emerytalny to 65 lat. Podobnie jak w Polsce, można się starać o przejście na wcześniejszą emeryturę przed jego osiągnięciem. Żeby jednak móc uzyskać świadczenia rentowe lub emerytalne trzeba przepracować 5, 15 lub 35 lat. Wlicza się do nich również czas ciąży, wychowywania dziecka oraz nauki (studia). Wysokość uzyskanej renty lub emerytury zależy od ilości lat składkowych i wysokości wynagrodzenia.

Ubezpieczenie od wypadków przy pracy i na wypadek bezrobocia

Ubezpieczenie od wypadków przy pracy jest w całości pokrywane przez pracodawcę i obowiązkowe dla wszystkich pracowników. Ma ono za zadanie zapewnić opiekę i ewentualne przekwalifikowanie w sytuacjach, kiedy pracownik ulegnie wypadkowi w trakcie pracy (lub w drodze do lub z niej) lub rozwinie się u niego choroba zawodowa.

W Niemczech obowiązuje również ubezpieczenie na wypadek bezrobocia (w wysokości 6.5% płacy). Jeżeli jest opłacane przez minimum rok, ubezpieczony może liczyć na zasiłek w przypadku utraty pracy.